ҚАНДАСТАРҒА ҚАНДАЙ ҚОЛДАУ БАР?
Тәуелсіздік алған уақыттан бері мыңдаған қандас елімізге оралды. Бұл көш әлі де жалғасып келеді. Мәселен, 2025 жылы 1 070 этникалық қазақ тарихи отанына оралып, қандас мәртебесін алған. Жалпы 1991 жылдан бері республикаға 1 млн 149 мыңнан астам этникалық қазақ оралды.
Ресми есепке сүйенсек, жыл басынан Қазақстанға келген қандастардың жартысынан көбі немесе 51,9 пайызы Қытайдан, 37,5 пайызы Өзбекстаннан, 7,1 пайызы Түрікменстаннан, 1,8 пайызы Ресейден және 1,7 пайызы басқа елдерден келген. 2025 жылы 1 ақпандағы жағдай бойынша еңбекке қабілетті жастағы этникалық қоныс аударушылар саны 60,2 пайызды, кәмелетке толмағандар 32,9 пайызды және зейнеткерлер 6,8 пайызды құрайды. Қоныс аударған этникалық қазақтар республиканың түрлі өңірлеріне қоныстанған. Сонымен бірге қандастарды қоныстандыру үшін мынадай еңбек күші тапшы өңірлер анықталды. Олар — Ақмола, Абай, Атырау, Қостанай, Павлодар, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан және Солтүстік Қазақстан облыстары. Қоныстандыру өңірлерінде 2025 жылға арналған қандастарды қабылдау квотасы 2 309 адамды құрайды. Биылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша қоныстандыру өңірлеріне 171 қандас қоныс аударды.
Бүгінде жоғарыда аталған өңірлерде қоныстанған қандастарға көшуге субсидия түрінде мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылады. Бір мезгілде отағасына және отбасының әрбір мүшесіне 70 АЕК немесе 275,2 мың теңге мөлшерінде, тұрғын үй жалдауға және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге бір жыл ішінде 15-тен 30 АЕК немесе 59-дан 118 мың теңгеге дейінгі мөлшерде қаражат беріледі. Сонымен қатар ерікті қоныс аударудың тиімділігін арттыру мақсатында азаматтар мен қандастарды еңбек күші тапшы өңірлерге қоныс аударуға қатысатын жұмыс берушілерді қолдау бойынша институционалдық шаралар қабылданған. Тұрғын үй сатып алу, салу үшін немесе ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша бастапқы жарнаның бір бөлігін жабу үшін экономикалық ұтқырлық сертификаты тұрғын үй құнының 50 пайызы немесе бір отбасына 4,56 млн теңгеге дейінгі мөлшерде біржолғы өтеусіз және қайтарымсыз негізде енгізілген.
О.ҚАСЫМ.
