МӘМС ҚАТЫСУШЫСЫ БОЛУДЫҢ ҚАРАПАЙЫМ ТӘСІЛІ ҚАНДАЙ?

Елімізде осы жылдың 1-қаңтарынан бастап міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі (МӘМС) іске қосылғаны белгілі. Шымкент қаласы бойынша аталған сақтандыру жүйесіне бекітілген халық саны 900 мыңнан асады. Яғни, қала бойынша тұрғындардың 87 пайызы сақтандырылған. Дегенмен де, аталған жүйеге бекітілмеген өзге де тұрғындар медициналық көмекпен қамтылады. Ал мұндай жеңілдік қай уақытқа дейін жалғасады? Олар МӘМС бойынша өз мәртебелерін шегелеуі үшін қандай шаралар атқаруы тиіс?

МӘМС жүйесі денсаулық сақтау саласы бойынша нысаналы индикаторларға қол жеткізуде зор маңызға ие. Сондықтан да азаматтардың жүйеге тіркелуінде ешқандай мәселе туындамас үшін тәулік бойы жұмыс істейтін байланыс орталығының жұмысы ұйымдастырылған. Яғни, азаматтар сақтандыру қорының 1406 нөміріне хабарласып МӘМС бойынша көкейде жүрген барлық сұрақтарын қоюына болады.

Бүгінге дейін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының 1406-нөмірлі Call-орталығына Шымкент қаласы бойынша 133 арыз-шағым мен өтініш түскен. Оның ішінде бірнеше шағымдар медициналық мекемелерге қатысты мазмұнда болса, келесі бөлігі ондағы қызметкерлердін іс-әрекеттеріне қатысты талаптар болған. Сонымен қатар емханаға тіркемеу деректері де түскен.

Жоғарыда Шымкент тұрғындарының барлығы дерлік МӘМС бойынша сақтандырылмағаны туралы айтып өттік. Бірақ қор арқылы сақтандырылмағандарға медициналық көмекті алу құқығы 2020 жылдың 1-шілдесіне дейін ұзартылғаны белгілі. Осы мерзімге дейін елдің барлық азаматтары, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің қатысушы статусына қарамай, шартты сақтандырылған болып саналады.

Жеңілдікті кезеңінде азаматтар өздерінің сақтандыру мәртебесін анықтап, жарналарды төлеп, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің қатысушысы болуы тиіс.

Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры МӘМС жүйесінің қаржылық операторы болып табылады. Оның жеткізушілері болып табылатын медициналық ұйымдар азаматтарға медициналық қызметтерді көрсеткеннен соң ғана қордан ақы алады. 2020 жылға Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Шымкент қаласы бойынша филиалы қаладағы 103 медициналық қызмет көрсетушімен шарт түзген. Олардың 32-сі мемлекеттік, 71-і жекеменшік санатындағы ұйымдар болып табылады.

Қазақстанда міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі 1- қаңтардан бастап іске қосылды. Өткен жылдармен салыстырғанда жыл басынан бері бұрын ақылы болып есептелетін КТ/MРТ, ультрадыбыстық қызметтерді көрсету көрсеткіші өскен. Сондай-ақ, оңалту және қалпына келтіру емдеріне де сұраныс бар.

Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры пациенттердің құқығын қорғауға бағытталғандықтан, медициналық ұйымдардың көрсеткен қызметтерінің сапасын тексергеннен кейін ғана, олар бойынша ақысын төлейді.

Жеңілдікті кезеңінде азаматтар өздерінің сақтандыру мәртебесін анықтауы қажет. Егер олар, яғни, азаматтар жұмыссыз ретінде тіркелген адамдар, жұмыс істемейтін жүкті әйелдер, бала (балалар) үш жасқа толғанға дейін оны (оларды) тәрбиелеп отырған жұмыс істемейтін адам (баланың заңды өкілдерінің бірі), жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты, бала (балалар) үш жасқа толғанға дейін оның (олардың) күтіміне байланысты демалыста жүрген адамдар, мүгедек балаға күтім жасауды жүзеге асыратын жұмыс істемейтін адамдар, бала кезінен бірінші топтағы мүгедекке күтім жасауды жүзеге асыратын жұмыс істемейтін адам, зейнетақы төлемдерін алушылар, оның ішінде Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектері, қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде (қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерді қоспағанда) сот үкімі бойынша жазасын өтеп жатқан адамдар, тергеу изоляторларындағы адамдар, жұмыс істемейтін оралмандар, «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен наградталған немесе бұрын «Батыр ана» атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен наградталған көпбалалы аналар, мүгедектер, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары білім беру, сондай-ақ жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысанында білім алып жатқан адамдар, мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекті алушы азаматтар болса «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңының талаптарына сәйкес оларға жарнаны мемлекет төлейді.

Ал жоғарыда көрсетілген 15 санаттағы азаматтар тізімінде болмағандар міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жарнасын төлеу арқылы МӘМС қатысушысы бола алады.

Естеріңізге сала кетсек, 2019 жылдың басынан бастап бірыңғай жиынтық төлем енгізілген. Оның ішінде, басқа әлеуметтік төлемдермен қатар міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жарнасы да бар. Бұл төлем азаматтарға міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне қатысуға мүмкіндік береді. Бірыңғай жиынтық төлемді еңбек етіп жүрген, жалдамалы жұмысшылар еңбегін пайдаланбайтын, жеке тұлғаларға қызмет көрсететін жеке тұлғалар төлейді.

Төлем республикалық, облыстық маңызы бар қалаларда 1 айлық есептік көрсеткіш (2778 теіге) болса, басқа елді мекендерде (ауыл, аудан т.б.) 0,5 АЕК құрады.

С. МЫНБАЕВ,

Шымкент қалалық денсаулық сақтау басқармасының ШЖҚ «Психикалық денсаулық орталығы» МКК-ның бас дәрігері.                

А.С.Беден,

 «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры»

КЕ АҚ Шымкент қаласы бойынша филиалының бөлім басшысы.