ЕЛІМІЗДЕ МҰҒАЛІМДЕР ЖЕТКІЛІКТІ МЕ?
Білім – қоғам дамуының басты қозғаушы күші, ал оның негізін қалаушы – ұстаз. Білікті мұғалім – жас ұрпақтың санасына сапалы білім мен адамгершілік құндылықтарды сіңіретін тұлға. Сондықтан білім саласының берік болуы тікелей ұстаздардың кәсіби деңгейіне байланысты. Осы орайда, еліміздің өңірлерінде мұғалім тапшылығы әлі де бар ма? Қай пәндер бойынша мұғалімдер жетіспейді? Жуырда бұл сұрақтарға Оқу-ағарту министрлігі жауап берді.
Берілген ресми дерекке сүйенсек, 2025 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша мемлекеттік білім беру ұйымдарында екі мыңнан астам бос вакансия бар. Атап айтсақ, математика, физика пәндері және бастауыш сынып мұғалімдері бойынша бос орындар тіркелген. Қалыптасқан бос орындарға уақытылы конкурс жарияланады, оның тәртібі тиісті қағидалармен айқындалған. Конкурс нәтижесі шыққанға дейін оқу жүктемесі пән мұғалімдері арасында бөлінеді. Педагогикалық кадрларға қажеттілік жоқ. Бос жұмыс орындарының негізгі себептері — тұрғылықты жерін ауыстыру, басқа жұмысқа ауысу, зейнеткерлік жасқа жету, декреттік демалысқа шығу, мерзімді әскери қызмет, оқу және шетелдік тағылымдамалар, магистратура мен доктарантураға оқуға түсу, жаңа мектептердің ашылуы. Соңғы бес жылда педагогикалық бағыттар бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары түлектерінің саны жыл сайын шамамен 50 мың адам болып отыр. Еңбек нарығында педагогикалық мамандар жеткілікті ұсынылған. Сонымен қатар, педагогикалық мамандықтар бойынша гранттар саны жылдан-жылға артып келеді. Мәселен, 2022 жылы — 15 273 грант, 2023 жылы — 15 923, ал 2024 жылы 15 973 грант бөлінді.
Мұнымен қоса, жергілікті атқарушы органдар тарапынан педагог мамандарды даярлауға арналған білім беру гранттары жыл сайын артып келеді. Қазіргі кезде дарынды жастар арасынан педагогикалық мамандықтарға түсетіндердің саны артып жатыр. 2023 жылы «Алтын белгі» төсбелгісінің иегерлеріне 1 528 грант, 2024 жылы 1 797 грант берілді. Сонымен қатар педагогикалық білімі жоқ адамдар үшін жоғары оқу орындарында педагогикалық қайта даярлаудан курстар өтіп, білім беру ұйымдарына жұмысқа орналасады. Жас мұғалімдерді білім беру ұйымдарына жұмысқа тарту үшін «Дипломмен ауылға» арнайы бағдарламасы жүзеге асырылып отыр. 2021 жылдан бастап мұғалімдерді жұмысқа қабылдау конкурстық негізде жүзеге асырылады.
